1 września 1939 roku nazistowskie Niemcy, atakując Polskę, rozpoczęły II wojnę światową. Działania zbrojne, terror, polityka eksterminacyjna oraz stopniowo pogarszające się warunki życia spowodowały ogromne straty wśród ludności cywilnej w okupowanej Europie. Żydzi stanowili szczególnie prześladowaną przez III Rzeszę społeczność. U podstaw ideologii nazistowskiej, która doprowadziła do ludobójstwa, leżały antysemityzm i rasizm. Żydzi byli systematycznie stygmatyzowani, izolowani, pozbawiani praw obywatelskich, wykluczani z życia społecznego, kulturalnego i gospodarczego, a ostatecznie skazani na zagładę. Wobec rosnącego terroru ludność nieżydowska przyjmowała bardzo zróżnicowane postawy. Przeważała bierność, motywowana strachem przed represjami lub troską o bliskich. Nie brakowało też postaw skrajnie negatywnych. Jednak wielu Polaków, mimo śmiertelnego zagrożenia, zdecydowało się ratować życie żydowskich współobywateli. Angażowali się w różne formy pomocy: ukrywanie, dostarczanie żywności, leków i fałszywych dokumentów – tzw. aryjskich papierów.

Aby oddać hołd ich odwadze i poświęceniu, Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Yad Vashem w Izraelu ustanowił w 1963 roku odznaczenie Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Najwięcej, bo ponad 7200 osób wyróżnionych tym tytułem, pochodzi z Polski. Do ich grona należą także mieszkańcy powiatu tomaszowskiego: Julia Pępiak, Cecylia i Maciej Brogowscy, Emilia i Piotr Czechońscy oraz Elżbieta Ważna, którzy do zakończenia wojny ukrywali w swoich domach żydowskich uciekinierów. Wystawa „W imię człowieczeństwa…” to opowieść o ratunku i ocaleniu, o trudnych wyborach i heroicznych czynach ludzi – poruszające świadectwo odwagi, solidarności i człowieczeństwa w czasach Zagłady.

Wystawę można oglądać w dniach 22-24.08.2025 w Zamojskiej AKademii Kultruy, ul. Akademicka 8, II piętro.

Organizator: Muzeum Miejsce Pamięci w Bełżcu